Junko Tabei 1975eko maiatzaren 16an igo zen Everestera, eta modu horretara, balentria hori lortu zuen lehen emakumea izan zen. Jendeak, ordea, gogoan izango du, ez soilik igo zituen mendiengatik, baita berdintasunaren alde emandako pausoengatik ere: ordura arte gizonek erabat hartua zuten esparrurako bidea ireki baitzien hurrengo belaunaldietako emakume alpinistei.
Euskal literaturan zientzia-fikzioa aipatzean Mayi Pelot-en izena agertzen da. Literatura-genero hori lantzen lehenengotarikoa izan zen. Euskara 23 urterekin ikasita, ipuin-bilduma eta eleberri labur bat, saiakera bat eta olerki ugari argitaratu zituen. 2019an, bere obra osorik berrargitaratu dute liburuki bakarrean.
Rosa Luxemburg pentsalari marxista eta antimilitarista izan zen. Alemaniako Alderdi Sozialdemokratako (SPD) kide hasieran, ondoren Alemaniako Alderdi Komunistaren oinarria izango zen taldean sartu zen. XX. gizaldiko iraultzailerik handienetakoa izan zen eta sozialismo demokratikoaren sortzaileetariko bat.
Rosa Parks, emakume afroamerikar xume bat, eskubide zibilen alde nabarmendu zen Amerikako Estatu Batuetan (AEB). 1955ean, autobus batean eserita zihoala, ez zuen altxatu nahi izan eserlekua gizon zuri bati uzteko: eserita jarraitu zuen, autobuseko atzealdera joan gabe. Jokabide horrek ospetsu egin zuen.
Maria Dolores (Lolo) Rico Oliver, kazetari, idazle eta gidoilari gisa zen ezaguna. Espainiako irrati eta telebista publikoan haurrentzako saio berritzaileak zuzendu zituen, umeen heldutasuna aintzat hartuz.
San Sebastian eguna aurki da. Jada entzuten dira danbor-hotsak entseguetan, Azpeitian, Donostian eta mundu-bazterreko hainbat Euskal Etxetan. Denetan joko dituzte Raimundo Sarriegiren doinuak.
Dorothy Crowfoot (1910-1994) britainiar zientzialari bikain honek oso txikitatik sentitu zuen zientziarako bokazioa, bereziki kimikarakoa. Bere bizitzako zatirik handiena ikerlanean eman zuen, eta aitzindaria izan zen X izpien bidez molekulak aztertzen. Teknika horren bitartez molekula ezagun askoren egiturak aurkitu zituen: penizilina, B12 bitamina eta intsulina, besteak beste. Aurkikuntza horiengatik eman zioten ondo merezitako Kimikako Nobel saria.
XXI. mendearen hasiera honetan eskuin muturrak eta jarrera xenofobo-arrazistak hartzen ari diren indarra ikusita, berriro irakurri beharreko pentsalaria da Hannah Arendt. Alemanian jaio eta Estatu Batuetan hil zen pentsalari judutar hau, giltzarria da boterea eta totalitarismoa ezagutzeko. "Gaizkiaren hutsalkeria" kontzeptua garatu zuen, eztabaida askoren iturri izan zena. 2012. urtean berari buruzko filma zabaldu zen arrakasta handiz.
Vincent Van Gogh-en anaiarekin, Theorekin, ezkondu zen Johanna Bonger. Emakume honek bihurtu zuen pintorea munduan ezagun: haren koadro asko berreskuratu zituen, jende xeheari erakutsi ostatu batean, erakusketak antolatu, bi anaien arteko gutunak argitaratu, ingelesera itzuli…
Elizabeth Cochran (1864-1922), Nellie Bly ezizenez, emakume estatubatuar ausarta eta aitzindaria izan zen, besteak beste, 72 egunetan berak bakarrik munduari bira eman ziolako.
1981-2011 urte bitartean argitaratutako HABE paperezko aldizkariko aleak. ...[+]
